Door Anne Veenstra, Rolde
Toen wij in mei 1946 vanaf de “Derde Wijk” in Appelscha naar het “Easterein 136” aan de Opsterlansche Compagnonsvaart in Kortezwaag verhuisden waren de resultaten van de Tweede Wereldoorlog daar nog herkenbaar. Door het opblazen van de brug waren er bijvoorbeeld bij ons huis een flink aantal ramen gesneuveld en daarvan waren de grote ramen op de achterste slaapkamer boven nog voorzien van golfplaten toen wij daar onze intrede deden.

Easterein 136 achterom met Geertje Stoelwinder, Jappie Simons, Anne Veenstra en Sytske de Vries.

Gelukkig was huurbaas Johannes Roelinga bereid de golfplaten te laten vervangen door ruiten, zodat voor mijn broer Auke en mij op de slaapkamer het licht ging schijnen en eigenlijk ook een beetje voor de plaatselijke schilder Catrinus Koelma! Ik weet niet of mijn ouders daardoor meer huur moesten betalen. Het betalen van de huur kende ook een vast ritueel trouwens. Tweemaal per jaar werd op een zondagmorgen met het hele gezin de tocht naar de huurbaas vanaf Easterein naar Tsjoelebartje gemaakt om de huur voor een half jaar te betalen en de warme maaltijd met de familie Roelinga te nuttigen. Gelukkig waren er bij Roelinga twee kinderen (Rink en Joukje) van ongeveer dezelfde leeftijd als die van mijn broer en mij.

Zo kort na de oorlog was het ook opvallend, of eigenlijk ook niet, dat er zo weinig mensen in het bezit waren van elektriciteit en een radio. Televisie bestond er nog niet eens! Wie wel een radio bezat, had een zogenaamde radio-centrale of draadomroep.

“Hilversum 1”en “Hilversum 2” kwamen via een draadje vanaf de draad aan de “telefoonpalen” langs de weg bij de huiskamers binnen. Waar het draadje de woonkamer binnen kwam zat ook de schakelaar voor Hilversum 1 of 2 en voor hard of zacht (volume). Twee keer per jaar werd de voetbalinterland wedstrijd Nederland – België gespeeld en dan gingen mijn broer en ik, gelijk een stel andere radioloze voetballiefhebbers, naar de ook aan het Easterein wonende Lammert en Annigje Dijkstra om naar het live verslag door Leo Pagano of Ad van Emmenes te luisteren. Gezellig en spannend voor de fel meelevende luisteraars! In de pauze werd een muzikale nabeschouwing gegeven door Jan de Cler en het refrein “Hup Holland Hup” zongen we allen luidkeels mee! Later op straat werd het refrein ook nog menigmaal herhaald en vaak ging je er mee naar bed, vooral als het Nederlands elftal met Abe Lenstra en Piet Kraak had gewonnen!

De sociale contacten in het Kortezwaag van na de Tweede Wereldoorlog waren groot. Tijdens het school- en volksfeest in het dorp of tijdens de winkelweek in Gorredijk-Kortezwaag werden de koppen bij elkaar gestoken en werden de straten met vereende krachten versierd. Ook de wagen voor de optocht moest in orde worden gemaakt .Dat alles gebeurde uiteraard in de vrije tijd en die was toen nog schaars. Zaterdags werd er gewerkt tot half één in de middag en op werkdagen waren de werkende mannen ook niet voor 6 uur ’s middags beschikbaar. De te verrichten werkzaamheden gebeurden vrijwel altijd in de avonduren van de werkdagen. Het was dan één en al gezelligheid met aanpakkende ouders en spelende kinderen in de verschillende buurten.

Als er niets te vieren viel dan was er toch op mooie zomeravonden altijd veel gezelligheid. In veel vensterbanken werd uitgerust van de drukke werkdag en dat werd dan vaak verenigd met het bijpraten van het wereldnieuws door de onderlinge buren.

Soms werden er zelfs voorstellingen gegeven. Zo herinner ik mij de acrobatische kunsten van één van de oudste buurtgenoten, de heer Klaas Landstra. Omdat hij al zo oud was werd hij ook altijd Landstra genoemd, net als (Keimpe) Blom en (Popke) de Vries en (Jan) Post. De jongere volwassenen als Lammert en Annigje, Wiebe en Betsje en Tinus en Griet werden meestal bij de voornaam genoemd. Wel, “âlde” Landstra kon, zittend in de vensterbank, zijn voet in zijn nek leggen! Een jongere vensterbankartiest was het zoontje van Kees (Marten) Boomsma, verhuurder van artikelen als wasmachines, wasdrogers, grammofoons en grammofoonplaten. Kleine Jan, thans cafetariahouder in Gorredijk, was een goed uithangbord voor zijn vader, want staande in de vensterbank zong hij vrijwel het complete repertoire van Johnny Jordaan. Hij oogstte daarmee veel bijval en sympathie!