Jarich (Douwes) Mol; what’s in a name!

april 13, 2014 in historie door Redactie

Door Wieger Moll, Drachten

Wat doet de naam er eigenlijk toe? Het gaat er om wie en hoe je bent. Nou, wie hij was, daar had je bij de hoofdpersoon in de volgende bijdrage wel aan. Opnieuw een mooi voorbeeld van de ‘willekeur’, die aanvankelijk in de burgerlijke stand kon voorkomen.
1798 Bolsward: Wordt geboren als Jarig. Hij is in het geboorte- en doopregister van de kerk van de hervormde gemeente in Bolsward gemeld als zoon van Douwe Annes en Tjetske Jarigs.
1811 Bolsward: In de akte van naamgeving (achternamen) wordt vermeld: Jarich.
1822 Bolsward: In zijn trouwakte heet hij Jarig Douwes Mol.
1823 Leeuwarden: Bij de aangifte van zoon Douwe en ook in diens overlijdensakte (5 weken later) staat: Jaring Mollinga.
1824 Leeuwarden: Als er weer een zoon Douwe wordt geboren is de naam Jarig Douwes Mollinga.
1826 Leeuwarden: In de geboorteakte van zoon Leffert staat zijn naam gemeld als Jarig Douwes Mollenga.
1829 Bolsward: Als zoon Jan wordt aangegeven heet de vader Jarich Douwes Mol.
1832 Bolsward: Bij de geboorte van Lammert heet de vader Jarig Douwes Mol.
1836 Bolsward: In zijn overlijdensakte staat de overledene als Jarig Douwes Mol vermeld.
1845 Bolsward: In de trouwakte van zoon Douwe heten hij en zijn vader Jarig Douwes weer Mol.
1853 Bolsward: In de trouwakte van zoon Leffert wordt vader weer Jarig Douwes Mollenga genoemd. Zijn vrouw Hendrikje verklaart, dat dit de juiste naam is en eerder abusievelijk Mol is vermeld.
1857 Bolsward: Als zoon Lammert trouwt heet de vader weer Jarig Douwes Mol.
1859 Bolsward: Als zoon Jan trouwt heet de vader Jarich Douwes Mol.
1866 Bolsward: Bij het tweede huwelijk van zoon Lammert heet de vader Jarig Douwes Mol.
1877 Bolsward: In de overlijdensakte van zijn vrouw heet hij kortweg Jarig Mol.

Hendrikje Lammerts Lammertsma verklaart in de trouwakte van haar zoon Leffert (1853), dat haar echtgenoot (overleden in 1836) Jarig Douwes Mollenga heette. Zo had hij destijds bij de geboorteaangifte van Leffert ook aangegeven en zo kwam dat (1826) ook in die akte. Maar toen Hendrikje met hem trouwde (1822) heette Jarig nog Jarig Douwes Mol. Die achternaam had hij immers gekregen in 1811 in de akte van naamgeving van zijn vader Douwe Annes. In zijn overlijdensakte (1836) wordt geen opmerking over de naam Jarig Douwes Mol gemaakt. Dat doet Hendrikje pas later. Misschien vond ze de achternaam Mol vergeleken bij haar eigen Lammertsma wel wat te min. (Overigens is Mollenga een toevoeging aan een achternaam en Lammertsma aan een voornaam.) Wie zal het zeggen?

N.B. Jarich Douwes Mol ondertekent geen enkele akte, “verklarende niet te kunnen schrijven”.
N.B. Zoon Douwe Jarigs Mollenga noemt al zijn 11 kinderen weer Mol.
N.B. Zoon Leffert Jarigs Mollenga krijgt 5 dochters en daarmee verdwijnt zijn achternaam weer.
N.B. In geboorteaktes van kinderen worden de vaders en moeders wel altijd met het patroniem (Douwes, Lammerts, Jarigs) genoemd, maar de geboren kinderen niet. Dat wordt er dan later vaak wel weer bij gezet, als ze bijvoorbeeld trouwen of zelf kinderen krijgen.

1836: Jarig Douwes Mol overleden.