Door Wieger Moll, Drachten
In 1811 moest bij de invoering van de burgerlijke stand naar Napoleons voorbeeld iedereen, die er nog niet één had een familienaam (achternaam) aannemen. Douwe Annes uit Bolsward nam met zijn vier zonen (Anne, Jarig, Jan en Gabe) de naam MOL aan.

Uit het bijna complete, provinciale register van Tresoar blijkt dat de achternaam MOLL (dus met dubbel-l) niet werd gekozen. Wel werd MOL meer gekozen en er zijn dus in Friesland vanaf die tijd meerdere gezinnen MOL, die geen familie van elkaar zijn.

Net zo goed als er gezinnen MOL en gezinnen MOLL dat wel zijn. Dat blijkt uit het volgende:
De tweede zoon, Jarig, geeft als hij aangifte komt doen van zijn kinderen als achternaam resp. Mollinga (2x), Mollenga (1x) en Mol (2x) op. Via de zoon Jan Jarichs MOL ontstaat dan verder onze familie MOL/MOLL.
Jan Jarichs MOL (myn oerpake), geboren op 30-10-1829 in Bolsward, wordt aangegeven bij de burgerlijke stand door zijn vader Jarig Douwes MOL. Hij trouwt ook als Jan Jarichs MOL op 22-05-1859 in Bolsward met Baafke Roelofs Yntema.

Drie kinderen (Hendrik, Hendrikje en Jarich/1860-1863) worden in Bolsward geboren en aangegeven door Jan Jarichs MOL. De vader ondertekent ook met MOL. De vijf kinderen, die daarna nog komen (Roelofke, Anne, Trijntje, Anna en Douwe/1866-1876) worden in Heerenveen geboren. Jan Jarichs gebruikt nu als achternaam MOLL, hij ondertekent de geboorteaktes ook met MOLL. (Overigens niet bij Douwe, want dan is hij “beroepshalve afwezig en daardoor verhinderd zelf de aangifte te doen”; dit gebeurt door de vroedvrouw.)

Op 18-12-1890 overlijdt Jan Jarichs in Gorredijk als Jan Jarichs MOL. In hetzelfde gezin worden dus twee achternamen gebruikt, bijvoorbeeld: Jarich (de pake van Jaring, Anton en Henkie, oerpake van Sierd) MOL en Anne (myn pake) MOLL.
Jarich MOL geeft vervolgens bij zijn negen kinderen vier keer (Jan, Abele, Jacob en Jan) zijn naam als MOL en vijf keer (Baafke, Lammert, Hendrik, Anne en Anna) als MOLL op. En dat ook nog in willekeurige volgorde door elkaar.

Anne MOLL gebruikt bij het aangeven van zes van zijn zeven kinderen (Jan, Wiebe, Jitske, Wiebe, Baafke, Hendrika en Klaas) de achternaam MOLL. Alleen bij Jitske staat dan weer MOL, vader Anne ondertekent dan ook met MOL.

Lammert MOLL (de vader van Jaring, Anton en Henkie) trouwt overigens met Anneken MOL, geboren in Doorn en wonend in Frederiksoord/Vledder. Zij komt uit de Amsterdamse tak (vader Johannes MOL – grootvader Antonie MOL – overgrootvader Arie MOL). Hij ondertekent zijn trouwakte met MOL. Zijn vader Jarich tekent met MOLL. (Je zou het eerder andersom verwacht hebben. W.) Wel geeft hij zijn achternaam MOLL aan al zijn 12 kinderen.

De schrijfwijze dubbel-l heeft dus niets te maken met van adel zijn, naam eindigt op dubbele medeklinker, of afkomst uit het buitenland, in Duitsland wordt de familienaam als MOLL geschreven. Maar heeft waarschijnlijk veel meer te maken met de tijd, waarin contact met andere gemeenten niet zo gemakkelijk was als nu en controle van wat de mensen zelf aangaven achterwege bleef. Er zijn ook wel eens verschillen ontstaan door vergissingen of schrijffouten van slordige of eigenwijze ambtenaren van burgerlijke stand.